Նիկոլն ադրբեջանցիներին ամառանոց կամ իր կնոջ ննջարան կարող հրավիրել, բայց ոչ Սյունիք, Գեղարքունիք, Արարատ կամ Հայաստանի սահմանը հատելու

Հայաստանի ոստիկանական բռնապետության վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող Նիկոլ անհողը, որին պետական դավաճանության մեջ մեղադրելու բազմաթիվ փաստեր կան, օտարին ու թշնամուն ծառայող կառավարության ս. թ. օգոստոսի 4-ի նիստում ասել է, որ Հայաստանը պատրաստ է հենց այսօր ապահովել Ադրբեջանի և Նախիջևանի միջև կապը. եկեք, հատեք ՀՀ սահմանը:

Նիկոլը եթե Ալիևի և իրեն ծնած մոր ցեղակիցների հետ այդքան ջերմ հարաբերություններ ունի, եթե ցանկանում է ադրբեջանցիներին հրավիրել, կարող է նրանց հրավիրել իր կողմից անարժանիորեն զբաղեցվող կառավարական ամառանոց, կամ, ասենք, իր կնոջ ննջարան, բայց ոչ երբեք Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Արարատի մարզեր, ոչ երբեք Հայաստանի սահմանը հատելու, նշված մարզերը, Հայաստանը նրա բոստանը, ծնողներից ստացած ժառանգությունը կամ սեփականությունը չեն:

Հարկ է ընդգծել, որ Նիկոլ անհողն այս հրավերը մի քանի անգամ է կրկնել, իր հրավերն ակնհայտորեն ծաղկեցրել է, մնացել է միայն, որ Ալիևին հատուկ ու գրավոր խնդրագիր ուղարկի, որպեսզի ադրբեջանցիները գան ու հատեն Հայաստանի սահմանը, դա էլ երևի ուղարկել է, մենք տեղյակ չենք: Ահավասիկ կառավարության նույն նիստում Նիկոլի կրկնվող հրավերները, խոստումները, երաշխավորությունները.

«Մենք այսօր էլ ասում ենք, որ ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով, ինչպես կարգն է, եկեք հատեք Հայաստանի սահմանը և գնացեք Ադրբեջան»:

«Պաշտոնապես ասում եմ՝ Ադրբեջանն այսօր մի քանի կետերով կարող է հատել Հայաստանի սահմանը և երթևեկել մինչև Նախիջևան»:

«Եթե բառացի ու տառացի մեկնաբանենք, նշված է, որ մենք պետք է ապահովենք Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների կապն Նախիջևանի հետ: Ադրբեջանի ամենաարևմտյան շրրջանը Ղազախի շրջանն է, մենք պատրաստ ենք, թող գան, հատեն, գնան Նախիջևան: Մենք երաշխավորում ենք անվտանգությունը ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով: Մենք դա կարող ենք ապահովել նաև Վարդենիսի հատվածում, Սիսիանի հատվածում, Երասխի հատվածում, Գորիսի հատվածում: Այս ընթացքում Ադրբեջանը չի էլ փորձել օգտվել դրանից»:

«Այո, մենք այս ընթացքում, այսօր էլ պատրաստ ենք այդ կապն ապահովել» (նկատի ունի Ադրբեջանի արևմտյան շրջանի և Նախիջևանի միջև կապը):

Դեռ մի պահ մի կողմ թողնենք այն, որ նոյեմբերի 9-ի կապիտուլյացիոն, Հայաստանի և Արցախի անվտանգության ու շահերի տեսանկյունից դավաճանական հայտարարությամբ ոչ թե «մենք» ենք պարտավորվել, այսինքն` Հայաստանում ապրող կամ Հայաստանի քաղաքացի հայերս, այլ հենց ինքը` Նիկոլը, դեռ մի կողմ թողնենք, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունն ընդհանրապես իրավական ուժ չունի և լեգիտիմ փաստաթուղթ չէ… Հարցերն այսպես ձևակերպենք.

1. Եթե 2020թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության բառացի և տառացի մեկնաբանության համաձայն, Հայաստանը պարտավորվել է և, ինչպես Նիկոլն է ասել, պետք է ապահովի «Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների կապը Նախիջևանի հետ», ապա Հայաստանի վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնողն ինչո՞ւ է, դրանից բացի, Ադրբեջանին առաջարկում Հայաստան ադրբեջանցիների ելումուտ, ավելին` հետն էլ դրա անվտանգության ապահովում խոստանում Վարդենիսի հատվածում, Երասխի հատվածում: Եվ սա` այն դեպքում, երբ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության  9-րդ կետի համաձայն, Հայաստանը նշված հատվածներում տրանսպորտային կապերի անվտանգությունը երաշխավորելու որևէ պարտավորություն չունի: Ինչո՞ւ, ի՞նչ շահագրգռությամբ է Նիկոլը նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ չնախատեսված նոր պարտավորություն ստանձնում…
2. Ճիշտ է, նույն հայտարարության նույն կետի համաձայն, «Տարածաշրջանում բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերն ապաշրջափակվում են», բայց այդ պարտավորությունը նույնությամբ ու հավասարապես վերաբերվում է նաև Ադրբեջանին, հետևաբար հարցը` Ադրբեջանը Հայաստանին առնչվող այդ ո՞ր մի տնտեսական կամ տրանսպորտային կապն է ապաշրջափակել, որ հիմա դա, հանուն Ադրբեջանի շահերի, ի վնաս Հայաստանի ազգային անվտանգության ու շահերի, այն էլ այսպես լայնատարած կերպով` «Վարդենիսի հատվածում, Սիսիանի հատվածում, Երասխի հատվածում, Գորիսի հատվածում», խոստանում է Նիկոլը ու պատրաստվում է անել նրա իշխանությունը:
3. Ադրբեջանն անժխտելիորեն չի կատարել նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ նաև իրեն վերաբերվող պարտավորությունների մի շարք կետեր: Մասնավորապես, 1-ին կետի համաձայն` «Ադրբեջանի Հանրապետությունը և Հայաստանի Հանրապետությունը, այսուհետ՝ Կողմեր, կանգ են առնում իրենց զբաղեցրած դիրքերում»: Ադրբեջանը դրանից հետո կանգ չի առել, և՛ 2001, և՛ 2022 թվականների ընթացքում գրավել է մի շարք հենակետեր, դիրքեր, տարածքներ, այդ թվում նաև ռազմավարական նշանակության բարձունքներ ինչպես Արցախի Հանրապետությունում, այնպես էլ Հայաստանի Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզերում:

Հայտարարության 6-րդ կետի 3-րդ պարբերության համաձայն` «Ադրբեջանի Հանրապետությունը երաշխավորում է Լաչինի միջանցքով քաղաքացիների, տրանսպորտային և բեռնատար միջոցների երթևեկության անվտանգությունը երկու ուղղություններով»: Ադրբեջանը հայտարարությանը հաջորդած ժամանակաընթացքում իր այս պարտավորությունը նույնպես չի կատարել, արձանագրվել են Ադրբեջանի զինծառայողների ու քաղաքացիական անձանց կողմից Հայաստանի և Արցախի քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների նկատմամբ բռնության, ոտնձգությունների մի շարք դեպքեր:

Հայտարարության 8-րդ կետի համաձայն` «Տեղի է ունենում ռազմագերիների, պատանդների և պահվող այլ անձանց ու մահացածների մարմինների փոխանակում»: Ի տարբերություն Հայաստանի, Ադրբեջանն իր այս պարտավորությունն ամբողջությամբ չի կատարել:

Եվ, հետևաբար, վերոնշյալից բխող հարցերը` Հայաստանի վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնողն ինչո՞ւ է Ադրբեջանի կողմից հայտարարության դրույթների ոտնահարման փաստերն անտեսելով, հայտարարությամբ նրա ստանձնած մի շարք պարտավորությունների չկատարման պայմաններում Նախիջևանի և Ադրբեջանի բնակիչներին հրավիրում գալ, հատել Հայաստանի սահմանը, մտնել Հայաստան ու Հայաստանի վրայով այցելել միմյանց:

Ինչո՞ւ է Նիկոլը գնում հայտարարությամբ կողմերի պարտավորությունների միակողմանի կատարման քայլին, ընդ որում, անտեսելով, որ հայտարարությամբ տնտեսական և տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակման որևէ ժամկետ կամ վերջնաժամկետ սահմանված չէ:

Կառավարության նույն նիստում Նիկոլը փորձել է պետական դավաճանության մեղսակից դարձնել նաև ՊԵԿ-ի և ԱԱԾ-ի ղեկավարներին` նրանց հանձնարարելով ապահովել Ադրբեջանի և Նախիջևանի կապը. «Պարոն Աբազյան և պարոն Բադասյան, ես էլի հանձնարարում եմ, որ ևս մեկ անգամ ապահովեք նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ այդ հնարավորությունը»:

Հայաստան և Հայաստանի վրայով բազմաթիվ հատվածներով (այդ թվում նաև` Վարդենիսի և Երասխի) մեր թշնամիների ելումուտը նշանակելու է մեր երկրի բնակչության առողջությանը, կյանքին վնասելու նպատակով թմրանյութերի նետումներ, թմրանյութերի, հանցավորությունը խթանելու նպատակով նաև թեթև հրազենի ապօրինի վաճառք, հնարավոր են նաև` Հայաստանի քաղաքացիների առևանգումներ, պատանդառություն, ահաբեկչություն, դիվերսիաներ, որոնք ԱԱԾ կոչվածն ամբողջությամբ չի կարող բացահայտել, կանխել, լիարժեք կերպով հակազդել դրանց: ԱԱԾ տնօրեն Արմեն Աբազյանը հասկանո՞ւմ է, թե Նիկոլն իրեն և իր ղեկավարած ծառայությունն ինչ քայլի է մղում…

Վերոնշյալ փաստի հիման վրա իրավունք չունե՞նք մտածելու կամ առնվազն կասկածելու, որ կոռուպցիայի և կոռուպցիայի դեմ պայքարի մասին ժամանակին գրեթե ամեն օր ամպագորգոռ հայտարարություններ անող, հիմա էլ մերթընդմերթ բարբաջող Նիկոլն Ադրբեջանին Հայաստանի անվտանգության ու ֆինանսների հաշվին վերոնշյալ առաջարկներն անում ու խոստումները տալիս է որոշակի շահագրգռությամբ, օրինակ, հնարավոր է, Ալիևից կամ նրա ենթականերից որևէ մեկից, որպես կաշառք, խոշոր գումար ստանալու արդյունքում:

Սակայն, անկախ նույնիսկ այն հանգամանքից, թե Նիկոլն Ալիևից, նրա ենթականերից կամ Թուրքիայի հատուկ ծառայությունների ներկայացուցիչներից որևէ գումար ստացել է թե չի ստացել, նկատի ունենալով, որ Հայաստանի քրեական օրենսգրքի 418-րդ հոդվածի համաձայն, պետական դավաճանությունը նաև թշնամուն թշնամական գործունեություն իրականացնելու համար այլ օգնություն ցույց տալն է, որը «կատարել է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին՝ ի վնաս Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանության, տարածքային անձեռնմխելիության կամ արտաքին անվտանգության» (ընդգծումը` հեղինակինը), ԱԱԾ տնօրենը կամ ԱԱԾ կոչվածը, գլխավոր դատախազն կամ դատախազությունը պարտավոր են պարզել, թե կառավարության օգոստոսի 4-ի նիստում Նիկոլի վերոնշյալ հայտարարությունները չե՞ն պարունակում, արդյոք, Քրեական օրենսգրքի 43- 418-րդ հոդվածով նախատեսված արարքի` պետական դավաճանության նախապատրաստության հատկանիշներ: Հնարավոր անգործության դեպքում մեղքն ու պատասխանատվությունն էլ, ուշ թե շուտ, նրանց վրա է լինելու, պատասխանատվությունից չեն խուսափելու… Հայրենիքի և ազգային անվտանգության հարց է:

Այո, մենք պետք է աշխատենք առկա լարվածությունը թուլացնելու ուղղությամբ, սակայն դա ոչ մի դեպքում մեր ազգային անվտանգության ու Հայաստանի ռազմավարական շահերի հաշվին չպետք է լինի:

Արթուր Հովհաննիսյան